Όπως είναι γνωστό το Σουφλί αποτελούσε ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα ένα από τα μεγαλύτερα αστικά και εμπορικά κέντρα της περιοχής. Αυτό φαίνεται άλλωστε και από το εκτόπισμα της εμπορικής και οικονομικής δυναμικής που διέθετε στις εποχές εκείνες, γεγονός που μας το επιβεβαιώνουν και τα όσα οικονομικά στοιχεία της εποχής έχουν φτάσει σήμερα στα χέρια μας.
Στην γραμμή αυτή κινείται και ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά έντυπα των αρχών του 20ου αιώνα στην Βαλκανική, το Βουλγαρικό εμπορικό περιοδικό «Ταργκόφσκι Φαρ» (Търговски фар) που ουσιαστικά σημαίνει «Ο φάρος του εμπορίου». Το εν λόγω περιοδικό είχε ως κύριο θέμα ενασχόλησης την προβολή των σημαντικότερων τόπων της Βαλκανικής που παρουσίαζαν εμπορικό και επενδυτικό ενδιαφέρον, και αποτελούσαν σημεία αναφοράς της αγοραστικής κίνησης της εποχής.
Στο κείμενο που φιλοξενεί η έκδοση και φέρει τον τίτλο «Το Σουφλί και η παραγωγή του» γίνεται λόγος για τους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς τομείς του Σουφλίου, την μεταξουργία και την αμπελουργία. Βέβαια, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το συγκεκριμένο κείμενο αναφέρεται στην εμπορική κατάσταση που επικρατούσε στο Σουφλί μέχρι τα τέλη του 1913, καθώς η σύνταξη του κειμένου έγινε ένα χρόνο αργότερα όταν το Σουφλί είχε περιέλθει υπό βουλγαρική κατοχή.
Αν και έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες από την διακοπή της κυκλοφορίας του «Ταργκόφσκι Φαρ», και σαν έντυπο δεσπόζει μονάχα σε βιβλιοθήκες συλλεκτών και σε δημοσιογραφικά αρχεία, ωστόσο καταφέραμε να εντοπίσουμε ορισμένα τεύχη που σχετιζόταν με αφιερώματα στο Σουφλί και στην παραγωγή του μεταξιού. Πρόκειται για τα τεύχη 540 και 570 στα οποία γίνεται λόγος μεταξύ άλλων και για την πόλη του Σουφλίου καθώς και για την εμπορική δύναμη της πόλεως μέσω της παραγωγής και της πώλησης του μεταξιού.
Έχοντας λάβει σοβαρά υπόψη μας το γεγονός ότι όλες οι αναφορές, από όπου και αν αυτές προέρχονται, όταν επιβεβαιώνουν την μακραίωνη παράδοση των τοπικών πολιτιστικών θησαυρών της περιοχής μας, είναι χρέος μας να τις φέρνουμε ξανά στο φως, να τις διασώζουμε και να τις διαδίδουμε. Με αυτόν τον τρόπο άλλωστε θα μπορέσουμε να κρατήσουμε «εν ζωή» την δυναμική που κατέχουμε ως τοπικές κοινωνίες που λέγεται «πολιτισμός» και «τοπικότητα».
Έτσι, παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στην Ελληνική της μετάφραση μία σπάνια αναφορά που μας επιβεβαιώνει για πολλοστή φορά το βάθος της παράδοσης που έχει το Σουφλί στο μετάξι και την αμπελουργία.
«Από τις περιοχές του Έβρου που περιήλθαν στην βουλγαρική κυριαρχία, την μεγαλύτερη οικονομική σημασία έχει το Σουφλί. Τόσο στην πόλη του Σουφλίου όσο και στην επαρχία του η κυριότερη επαγγελματική ενασχόληση μέχρι το 1912 ήταν το κοίταγμα των κουκουλιών. Σ’ αυτή την περιοχή της Θράκης η παραγωγή κουκουλιών έφτανε μέχρι το 1 εκατομμύριο κιλά ανά χρονιά ενώ η τιμή του κυμαινόταν στα 3 με 4 λέβα.
Την μεγαλύτερη παραγωγή κατείχε η ίδια η πόλη του Σουφλίου με 250 000 κιλά . Το χωριό Καράμπουναρ είχε 30 000 κιλά , η Κυριακή 25 000 κιλά , και το Μικρό Δέρειο 20 000 κιλά . Κάθε οικογένεια στο Σουφλί κοίταζε περί τα 400-500 κιλά , και στις καλύτερες περιπτώσεις έφταναν περί τα 1500 με 2000 κιλά ανά οικογένεια».
«Όταν ξεκινάει η περίοδος της εκτροφής των κουκουλιών όλη η πόλη (του Σουφλίου) είναι στο πόδι. Τότε όλες οι άλλες ασχολίες ξεχνιούνται και όλοι, από το μικρότερο παιδί μέχρι και τον γηραιότερο, είναι απασχολημένοι με το κοίταγμα των κουκουλιών. Η εμπειρία των ντόπιων κατοίκων αλλά και το ενδιαφέρον των ξένων εμπόρων έχουν βοηθήσει τις μεθόδους της τοπικής μεταξουργίας να τελειοποιηθούν στον πλέον σύγχρονο και άριστο βαθμό, ούτως ώστε να παράγεται πρώτης ποιότητας μετάξι. Και στην πραγματικότητα τα κουκούλια του Σουφλίου είναι 20% ακριβότερα από αυτά της Βουλγαρίας. Εδώ ακόμη και τα μεγάλα σπίτια είναι κατά τέτοιο τρόπο διαμορφωμένα ούτως ώστε να παραμένουν μονάχα 1-2 αίθουσες ως οικιακός χώρος, ενώ όλοι οι υπόλοιποι χώροι αποτελούν σαλόνια που χρησιμοποιούνται για το κοίταγμα των κουκουλιών. Το κάθε κτήριο που υπάρχει στο Σουφλί δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας χώρος κοιτάγματος κουκουλιών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σ’ αυτή την πόλη του Έβρου παρήγαγαν το μεγαλύτερο μέρος των κουκουλιών σ’ ολόκληρο το Βιλαέτι της Αδριανούπολης. Εδώ ερχόταν για να βρούνε τα αγαθά τους άνθρωποι από όλη σχεδόν τη Θράκη. Οι έμποροι των κουκουλιών κάνανε τις συναλλαγές τους με πιστωτικά ιδρύματα όπως οι Banque Ottomane, Banque de Salonique, Deutsche Oriente Banque, και άλλα.
Στην πόλη του Σουφλίου λειτουργούσαν τρία εργοστάσια για την επεξεργασία του μεταξιού, από τα οποία το ένα είχε 70 λεκάνες ενώ τα άλλα είχαν από 40 αντίστοιχα.
Η δεύτερη κύρια ενασχόληση των κατοίκων της περιφέρειας του Σουφλίου ήταν η αμπελουργία. Άλλωστε ο κόσμος απασχολούνταν με το κοίταγμα των κουκουλιών από τα τέλη Απριλίου μέχρι τις αρχές Ιουνίου, κι έτσι όλο το υπόλοιπο διάστημα του καλοκαιριού και του φθινοπώρου απασχολούνταν με τις εργασίες της αμπέλου. Από τα 20 000 τελάρα σταφυλιών στην περιφέρεια Σουφλίου, το ίδιο το Σουφλί παρήγαγε 10 000 τελάρα.
Ωστόσο ο Βαλκανικός Πόλεμος αλλά και οι σκληρές του επιπτώσεις στους πληθυσμούς της Θράκης είχε μοιραίο αντίκτυπο στους δύο αυτούς τομείς.
Ο Ελληνικός πληθυσμός, όπως αναφέραμε και σε άλλο κείμενο, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Σουφλί.
Μέχρι το τέλος του 1914 εγκαταστάθηκαν στο Σουφλί και στην περιφέρεια του 2 268 οικογένειες – πρόσφυγες (Βούλγαροι) περίπου 10 000 στο σύνολο τους. Από αυτούς 1 706 οικογένειες ήλθαν από την Ανατολική Θράκη, 299 από την Μακεδονία, 64 από την Μικρά Ασία, και 199 οικογένειες από τα ορεινά χωριά. Αυτός ο νέος πληθυσμός που συγκεντρώθηκε εδώ μετά τα γεγονότα από διάφορα μέρη της Βαλκανικής, δεν κατείχε ούτε την εκπαίδευση, ούτε την εξειδίκευση για να συνεχίσει ατόφιες τις παραδόσεις της αμπελουργίας όπως και την επεξεργασία του μεταξοσκώληκα. Δεν είναι άλλωστε περίεργο που υπό αυτές τις συνθήκες κατά την χρονιά του 1914 στην περιοχή του Σουφλίου παρήχθησαν μόνο 350 000 κιλά κουκουλιών, γεγονός που σημαίνει ότι η παραγωγή έπεσε κατά τα 2/3».
ΠΗΓΕΣ
- Търговски фар, бр. 540, 13 април 1914. Стр. Икономов, Нова България в икономическо отношение
- Търговски фар, бр. 570, 17 юни 1914. От нова България. Гр. Софлу.
- Търговски фар, бр. 570, 17 юни 1914. От нова България. Гр. Софлу и поминъкът му.
*Μετάφραση – Σχόλια: Ζήσης Φυλλαρίδης
